فعالیت احزاب سیاسی رابطه تنگاتنگی با مبارزات انتخاباتی دارد . احزاب برای جذب آراء شهروندان می کوشند با روشهای گوناگون بر اندیشه ها، نگرش ها و خواسته های آنان تأثیر بگذارند. روشن است میزان فعالیت احزاب در موفقیت شان نقش بنیادی دارد. گذشته ازنتایج ومنافعی که این گونه فعالیت ها برای احزاب دارد کارکردهای بسیاری برای آن متصور است. برخی از این کارکردها عبارتند از :

1- ترویج و ارتقاء آگاهی های سیاسی شهروندان

2- ابهام زدایی ، روشنگری و اطلاع رسانی پیرامون اهداف و برنامه های حزب یا قدرت سیاسی موجود.

3- امکان مقایسه ، تحلیل و نقد راهبردهای گروهها، جمعیت ها و هیأت حاکم.

4- فراهم نمودن امکان پیگیری خواستها و مطالبات شهروندان.

5- ترویج و نهادینه شدن فرهنگ گفتگو، مصالحه ، سازش و ائتلاف به جای نزاع، مناقشه و تخریب.

6- فراهم شدن زمینه های مشارکت شهروندان در امور سیاسی- اجتماعی

7- کمک به برقراری نظم سیاسی و اجتماعی از طریق فعالیت مرزبندی شده، صریح و شفاف در قالب احزاب و جلوگیری از تشتت و پراکندگی.

8- پالایش کاندیداهای انتخاباتی از طریق رقابت های درون حزبی.

9- تمرکز بر خواست های صنفی، حزبی و مشخص به جای کلی گویی، شعارهای دهن پرکن و اهداف دور از دسترس.

۱۰- کمک به رفع گسست های اجتماعی ، قومی ، نژادی ، دینی ، مذهبی و جغرافیایی.

احزابی که چنین دستاوردهایی داشته باشند نه بازیچه شخصیت های بانفوذاند و نه در خدمت حکومت و «احزاب بله قربان و چشم قربان». این احزاب سیستم اند، ورودی و خروجی دارند وگرنه از «انجمن های نان کره ای» فراتر نخواهند رفت.از سویی احزاب بدون ساز وکارهای مناسب (چون آزادی بیان، رسانه مستقل و . . . ) قادر به ایفای نقش واقعی خود نیستند. در چنین شرایطی به جای آنکه احزاب عامل تعادل قدرت و رواج پلورالیسم (کثرت گرایی) و منبع تغییرات سیاسی و اجتماعی متناسب با منافع جامعه باشند تبدیل به نهادهایی صوری می شوند که پیوسته در معرض قلع و قمع نظام سیاسی حاکم اند.تحت تأثیر بسیاری ازعوامل جوامع در حال توسعه دارای جامعه ی مدنی نحیفی هستند که نه اراده ای برای تغییر ساختاری از بالا به پایین وجود دارد و نه شهروندان اقبال چندانی برای تغییرات از پایین به بالا نشان می دهند. به نظر می رسد نتیجه چنین وضعیتی جامعه ای پوپولیستی (توده وار) است که خطر عوام زدگی آن را تهدید می کند. وضعیتی که در آن بسیج توده ها امری آسان است و دستکاری افکار عمومی به لحاظ ضعف بنیه های دموکراتیک رواج خواهد داشت.

واکاوی مفهومی و رویکردهای نظری
دانش احزاب سیاسی فراز و فرودهای فراوانی را پیمود و همزمان با تحولات تاریخی احزاب سیاسی در غرب برداشت های نظری نسبت بدان نیز دگرگون شد. حزب سیاسی از نگاههای گوناگون بررسی شده و ردی پای بسیاری از مکاتب و نظریه های علم سیاست را در مطالعات احزاب سیاسی می توان دید. پیروان مکاتب و نظریه های مختلف هریک متناسب با رویکرد خود حزب سیاسی را بررسی کرده اند. از دیدگاه ساختار گرایان سازمان حزبی و برای کارکردگرایان کارویژه ها در درجه نخست اهمیت قرار دارد. نگاه جامعه شناختی رابطه حزب با لایه های اجتماعی را برجسته می کند و خلاصه هر یک از مکاتب دانش احزاب را گامی به جلو رانده است. در این آغازین بخش نوشتار پس از واکاوی مفهوم حزب سیاسی رویکردهای گوناگون در مطالعات احزاب سیاسی را مرور می کنیم
حزب سياسى به چه معناست؟: واکاوی مفهوم« حزب سیاسی»
تعريف مفاهيم در علوم‏اجتماعى كار بس دشوارى است؛ چرا كه واژگانی یکسان گاه معانى گوناگونی را برمى‏تابند و كار را بر پژوهشگر دشوار مى‏سازند. تعريف دقيق واژه‏ها به‏ويژه در مطالعات تطبيقى اهميّتى دوچندان دارد. واژه‏هاى مشتركى كه در جوامع گوناگون بکار می روند پژوهشگر را در بررسیهاش به اشتباه مى‏اندازند. واژه‏هايى چون دولت، مشروعيت، حزب و مانند آن‏كه در بسترهاى فكرى و فرهنگى متفاوت کار برد دارند، به رغم اشتراك لفظى از واقعيت‏هايى به‏غايت گوناگون حکایت می کنند. اين امر موجب شد برخى از متخصصان مطالعات تطبيقى از «بحران مفاهيم» در علوم انسانی سخن بگويند؛ چرا كه اين مفاهيم با گذر از مرزهايى فرهنگى و اجتماعى معانى جديدى به خود می گیرند. برتراند بديع و گى هرمه ازجمله محققانی اند که آشنايى با زبانهاى بومى را در مطالعات مقایسه ای براى فهم گفتمان غالب در هر جامعه‏اى ضرور ی می دانند. به باور آنها واژه‏هاى برگردانده شده از زبان لاتين مى‏توانند غلط‏انداز بوده و پژوهشگر را گمراه سازند.
 حزب سياسى قطعا يكى از مفاهيم بسيار رايج و در عين حال پر رمز ورازی است كه در جوامع گوناگون بر سرزبانها می باشد. كمتر فرهنگ نامه ای است كه واژه معادل حزب سياسى را در خود جاى نداده باشد و كمتر جامعه‏اى است كه عارى از تشكّلى باشد كه خود را «حزب سياسى» ناميده باشد.
در فرهنگ و ادبيات فارسى نيز حزب سياسى واژه‏اى ديرينه و كهن مى‏باشد و ساليانى است كه وارد ادبيات سياسى ما شده است. كم نيستند تشكل‏هايى كه در برشهای گوناگون از تاريخ سياسى كشورمان مدعى نام حزب سياسى بودند. حزب سياسى در ميان محققان و نويسندگان همواره مورد بحث و مناقشه بود. برخى حزب را پديده‏اى ريشه‏دار در تمدن اسلامى و ايرانى مى‏دانند و آن را از ضروريات هر جامعه‏اى مى‏شمارند. پاره‏اى ديگر از محققان و فعالين سياسى، حزب را پديده‏اى وارداتى و برخاسته از فرهنگ و تمدن غربى دانسته و آن را بيگانه با بایسته های  فرهنگ ايرانى و اسلامى مى‏شمارند. به هر روى، اين پرسش به صورت جدى خودنمايى مى‏كند كه حزب سياسى به چه معناست؟ چگونه است كه اين واژه در ادبيات سياسى غرب برگردان واژه گفت‏وگو و رقابت مسالمت‏آميز است، در حالى كه در بسيارى از جوامع نامش با خشونت همراه است؟ چگونه ممكن است اختلاف برداشت درباره واژه‏اى تا بدانجا كشيده شود كه برخى آن را ريشه‏دار در فرهنگ جامعه و برخى ديگر كاملاً بيگانه و وارداتى بدانند؟ بررسیها نشان میدهد که هر يك از مدعیان از پديده‏اى سخن مى‏گويند كه تنها در لفظ مشتركند و نه در معنا. براى نشان دادن اين امر درنگی بر مفهوم حزب گریز ناپذیر است
 برداشتى عام و كهن از حزب سياسى:مفهوم لغوى
بررسى مفهوم حزب را نخست با مرورى بر ادبيات اسلامى و ايرانى آغاز مى‏كنيم.
مفهوم حزب در فرهنگ و ادبيات اسلامى و ايرانى
معادل كلمه حزب از قرنها پيش در فرهنگ‏ لغتهای جوامع مختلف ديده مى‏شود. قدمت اين واژه را مى‏توان با واژه‏اى چون «جامعه» مقايسه کرد. در فرهنگ و ادبيات فارسى و عربى كلمه حزب به معناى «جماعتى از مردم، سلاح، پيروان و هم‏مسلكان شخص، بهره و قسمت، يك قسمت از شصت قسمت قرآن»   آمده است. راغب اصفهانى در فقه‏اللغه در معناى كلمه حزب آورده است: «الحزب جماعة فيها غلظ». حزب، گروه و جماعتى هستند كه با شور و حماسه از آرمانهاى مشترك خود دفاع مى‏نمايند.  برخى ديگر آورده‏اند كه: «حزب تجمع گروهى است كه بر انديشه و هدف واحدى توافق داشته باشند و از آن باهميّت دفاع نمايند». ( مصطفوی،بیتا، 222) در كتاب لغت لاروس عربى براى كلمه حزب چهار معناى مختلف بيان شده است كه عبارتند از: 1. تجمع مردم در يك محل خاص 2. تجمع مردم براى حمايت از كسى (غالبا با لام جاره مى‏آيد) 3. تجمع مردم براى مقابله با فرد يا گروهى (كه اغلب با حرف جّرِ على به‏كار مى‏رود) 4. گروه گروه شدن مردم.
كلمه «حزب» را كه از زبان عربى وام گرفته‏ايم در قرآن مجيد بارها به‏كار رفته است. در قرآن مجيد «حزب» به معناى گروهى كه مى‏توانند براى هدف الهى تجمع نمايند (فان حزب‏اللّه هم الغالبون) و يا براى اهداف ضدالهى تجمع نمايند (ولمّا رأى المؤمنون الاحزاب...) بكار رفته و بخش‏هاى مختلف سوره‏هاى قرآن‏كريم نيز حزب ناميده مى‏شود. فزون براين، در قرآن كريم به كرّات از «حزب‏اللّه» ( مائده، آیات 22 و 23) و «حزب‏الشيطان» ( سوره فاطر، آیه 6) سخن به‏ميان آمده است و اعضاى حزب خدا به سعادت و نيك‏فرجامى و اعضاى حزب شيطان به‏سرانجامى بد و تاريك وعده داده شده‏اند.
 گفتنی است که در قرآن كريم به هر گروهى حزب‏اللّه و حزب‏الشيطان گفته نمى‏شود. خداوند متعال آنجا سخن از اين دو حزب به ميان مى‏آورد كه گونه ای از هماوری و مبارزه در كار است. اعضاى حزب شيطان كسانى هستند كه براى رويارويى با ياران پيامبرگرامى اسلام بسيج شده‏اند و اعضاى حزب خدا كسانى هستند كه بر محور پيامبر اسلام اجتماع كرده و در حال نبرد با كفار و مشركين مى‏باشند. به طور خلاصه، مى‏توان گفت حزب در معناى كهن و لغوى بیانگر دسته‏بندى و تجمع كسانى است‏كه آرمانها و يا منافع‏مشتركى دارند و با كسانى كه اين آرمانها و يا منافع را به خطر مى‏اندازند در حال مبارزه مى‏باشند.

نامه چارلی چاپلین به دخترش:

جرالدین دخترم! دنیایی که تو در آن زندگی می کنی، دنیای هنرپیشگی و موسیقی است. نیمه شب آن هنگام که از سالن پرشکوه تئاتر شانزه لیزه بیرون می آیی، آن ستایشگران ثروتمند را فراموش کن. حال آن راننده تاکسی که تو را به منزل می رساند بپرس. حال زنش را بپرس و اگر آبستن بود و پولی برای خرید لباس بچه نداشت، مبلغی پنهانی در جیبش بگذار...

با این آخرین پیام نامه را پایان می بخشم. انسان باش، پاک دل و یکدل؛ زیرا گرسنه بودن، صدقه گرفتن و در فقر مردن بارها قابل تحمل تر از پست و بی عاطفه بودن است.

دخترم جرالدین! از تو دورم، ولی یک لحظه تصویر تو از دیدگانم دور نمیشود.تو کجایی؟ در پاریس، روی صحنه تئاتر پرشکوه شانزه لیزه؟ این را می دانم و چنان است که گویی در این سکوت شبانگاهی، آهنگ قدم هایت را می شنوم. شنیده ام نقش تو در این نمایش پرشکوه، نقش آن دختر زیبای حاکمی است که اسیر خان تاتار شده است.

صبوری....

صبوری با خانواده "عشق" است.

با دیگران "احترام" است.

با خود "اعتماد به نفس" است.

و..... صبوری در راه خدا "ایمان" است پس صبوری کن

"صبوری".....

کسانی که زندگی خود را وقف بدست آورن منافع مادی و ثروت کرده اند به شما خواهند گفت که احساس خوشبختی را در اموال خود نمی یابند. خوشبختی هرگز انعکاس ثروتهای مادی یک شخص نیست، بلکه انعکاس ثروتهای معنوی و احساسی او است. خوشبختی انعکاس تعداد روابط دوستانه ای است که هر کس می تواند داشته باشد، انعکاس تعداد افرادی است که در طول زندگی خود توانسته خوشبخت و هدایت کند، و نتیجه قدرشناسی از داشته ها است و نه میزان نارضایتی از نداشته ها. قدردان داشته هایتان در زندگی باشید و تا می توانید در خوشبختی و هدایت دیگران تلاش کنید و زندگیتان را بخاطر آنچه که هم اکنون هست دوست بدارید.

در سالهاي اخير جنگ نامتقارن بيش از پيش در كانون توجه قرار گرفته و بسياري از مباحث جاري در حوزه نظامي، از اين مقوله تأثير گرفته است. اغلب از اصطلاح نامتقارن براي توضيح مجموعه عوامل پيدا و پنهان در نبردهاي آتي بين دو كشور غير همطراز استفاده مي‌شود. اين كاربرد، بر ابهام معنايي آن بيش از پيش مي‌افزايد. در عين‌حال، اين مسئله از واقعيت ديگري نيز خبر مي‌دهد، كه بخش نظامي از يكسو تحت تأثير تحولات بيروني و از سوي ديگر به دليل دگرگونيهاي دروني، وضعيت متفاوتي پيدا كرده است. بر اين مجموعه بايد گسترش عوامل رواني و فرهنگي را نيز افزود كه مفهوم نامتقارني را پيچيده‌تر مي‌كند. چنين تحولاتي، فرهنگ را به صورتي روزافزون بسط مي‌دهد و از درون همين گسترش است كه مسائل تازه‌اي پيش روي جامعه و مسئولان حوزه فرهنگي ـ نظامي قرار مي‌گيرد. بنابراين در زمينه‌اي اين چنين بسط يابنده و در حال دگرگوني، سياستگذاري فرهنگي مفهومي ثابت نخواهد داشت، رويكردها و برداشتهاي تازه‌اي در مورد سياستگذاري فرهنگي در جنگ نامتقارني نياز است تا آن را با شرايط در حال دگرگوني متناسب كند. در اين مقاله به اهداف و دامنه سياستگذاري و هم بر فرآيند آن اشاره مي‌شود تا ضمن حفظ گوهر بنيادين اهداف خود، بنا به مقتضيات اجتماعي، فرهنگي و سياسي تعبيري متناسب از اهداف ارائه كند

مفهوم جنگ نامتقارن

هرچند مفهوم جنگ نامتقارن به تازگي در ادبيات نظامي راهبردي دنيا خصوصاً غرب و امريكا وارد شده است ولي مطالعه كتابهاي تاريخ جنگها نشان مي‌دهد مفهوم جنگ نامتقارن ريشه در ادبيات كهن دفاعي دارد. مروري بر انديشه‌هاي سن تزو در كتاب هنر جنگ و يا گفته‌هاي ماكياول در كتاب خطابه‌ها اين ريشه‌ها را به خوبي نشان مي‌دهد.1
واژه نامتقارن معمولاً با واژه‌هايي همچون عدم تقارن، نامتعارف و يا نامتناسب مترادف و هم‌معني مي‌باشد.
عدم تقارن: وقتي دو اردوگاه جنگي از لحاظ منابع انساني و منابع مادي كاملاً يا نسبتاً معادله برابري ندارند به گونه‌اي كه در يك طرف عنصر قوي و در طرف ديگر عنصر ضعيف قرار دارد، مفهوم عدم تقارن شكل مي‌گيرد. اما موضوع نامتقارن و عدم تقارن با يكديگر قابل جمع نيستند.

نامتعارف: هرچند امروزه واژه نامتعارف در مقوله سلاحهاي نامتعارف، مفهوم سلاحهاي استراتژيك را يافته است ولي واژه نامتعارف، مفهوم معمول و عادي نبودن را به ذهن تداعي مي‌كند.

اگر بد کنی، چشم نیکی مدار *** که هرگز نیارد گز، انگور بار
نپندارم ای در خزانِ، کِشته جو *** که گندم ستانی به وقت درو
رطب ناورد چوب خرزهره بار *** چو تخم افکنی، بر همان چشم دار

تكنيكهاي عمليات رواني است كه به مدد گسترش علوم ارتباطات همواره بر پيچيدگي و تعداد آنها افزوده مي شود.
چنين وضعيتي شناخت اين گونه تكنيكها و مقابله با آنها را ضرورتي دوچندان بخشيده است.
با اين وجود، ممكن است اين تصور به ذهن متبادر شود كه مقابله با تكنيكهاي نظامهاي رسانه اي نيازمند امكانات و تجهيزات رسانه اي قوي و برنامه ريزي كارآمدي است، اما پرسش اساسي اين است كه آيا كشورهايي كه توانايي رسانه اي آنها به اندازه كشور كارگزار نيست محكوم به شكست حتمي در عمليات رواني فراملي هستند؟
پاسخ به اين پرسش منفي است مشروط بر اينكه كشور مقصد به صورت آگاهانه و فعال در اين فرآيند وارد شود و به مقابله بپردازد؛ چه اينكه براي پيشگيري از كاربرد استعماري روشهاي عمليات رواني بر نفوذ و تهاجم به عنوان بهترين دفاع در برابر اين گونه دستكاري ها توصيه مي شود. هم اكنون سياستمداران، كارشناسان ارتباطات و مسائل اجتماعي معتقدند، همان طور كه ذائقه هاي غذايي انسانها پيوسته در حال تغيير و تحول است، ذائقه سياسي نيز در هر عصري تغيير مي كند، بنابراين بايد در برخورد با آن ملاحظات لازم را مدنظر داشت.در اين ميان، نبايد فراموش كرد، تمسك جستن به دين مبين اسلام و زدودن غبارهاي افراط و تفريط از چهره نوراني آن، مي تواند از مهمترين راهكارهاي مصون سازي در مقابل عمليات رواني دشمن باشد.
با بررسي آيات و احاديث درمي يابيم كه دين اسلام بي ترديد پاسخگوي تمام نيازهاي بشر است، حتي نيازهاي عصر حاضر كه به عصر اطلاعات و ارتباطات شهرت دارد.

*مقابله با فريب
دو آيه شريفه سوره بقره به بحث اهميت عمليات رواني اشاره دارد و راه مقابله با آن را نيز ارائه مي دهد. آنجا كه ممكن است دشمن به لطايف الحيلي نزديك شود و قصد اغفال و فريب و يا هر نيت سوء ديگري را داشته باشد، قرآن يادآور مي شود كه مبادا فريب بخوريد و اغفال شويد. در سوره مباركه الحجرات، نيز مي فرمايد:
«اي مسلمانان! اگر شخص ناصالحي خبري را به اطلاع شما رساند، به راحتي آن را نپذيريد، در خصوص آن تحقيق كنيد5».
در سوره ديگري نيز تأكيد دارد كه حتي ممكن است دشمن خبر راست و درستي را نيز به شما برساند، اما در وراي آن هدفي باطل داشته باشد. باز هم شما(مسلمانان) بايد مواظب چنين حركتهايي باشيد. اين تصريح را در سوره مباركه المنافقون در خطاب به حضرت رسول(ص) دارد كه مي فرمايد:
«اي رسول خدا! اگر منافقان آمدند و گفتند، شهادت مي دهيم كه تو رسول خدا هستي، خداوند آگاه است كه تو رسول خدايي و او شهادت مي دهد كه آنها در گفته خود صادق نيستند. اينها ايمان خود را سپر قرار داده اند...».
با تأكيدات فراواني كه در قرآن تصريح شده است، درمي يابيم كه بايد پيوسته مواظف اغفال و فريب از سوي حريف باشيم. اميرالمؤمنين علي(ع) نيز در نهج البلاغه تأكيد مي كند كه بايد مواظب سخنان دشمن باشيم كه ممكن است با حرف حق نسبت به فريب ما اقدام كند. براي نمونه در خطبه اي خطاب به خوارج مي فرمايد:
«... آري، حرف حقي است كه اراده باطل از آن مي شود، درست است كه حكم نيست جز از آن خدا، ولي ...».

«نشانه انسان عاقل اين است كه هر چه را مي داند نگويد.»   حضرت علي(ع)

آيا مي دانيد تخليه تلفني دقيق ترين و آسانترين شيوه جمع آوري اطلاعات براي دشمن است.

هرگاه دو كشور يا دو گروه يا حتي دو طرز تفكر، طوري كنار هم قراربگيرندكه منافع آنها با هم تقابل داشته باشند بخصوص اينكه باهم در تخاصم باشند، مي طلبد كه جهت مقابله با همديگر،اطلاعات و شناخت كافي از اهداف، مواضع، امكانات، توان علمي ياتسليحاتي يا ... وبالاخره كوچكترين مسايل همديگر داشته باشندتا در زمان لازم با برنامه ريزي بر اساس اطلاعات بدست آمده به اهداف خود برسند. كسب اطلاعات و اخبار حوزه تعريف،ازطرق مختلف آشكار و پنهان ميباشد. يكي ازآسان ترين و كم خطرترين شيوه هاي طرف متخاصم براي كسب اطلاعات به صورت مخفيانه استفاده از ابزار فني و مخابراتي مثل تلفن، فاكس،تلكس و اينترنت است و ساده ترين و كم هزينه ترين آن استفاده ازتلفن است. جمع آوري از طريق تلفن را جاسوسي تلفني و به نوعي ديگر كه همراه با فريب باشد تخليه تلفني مي گويند.

یک مرکز خرید وجود داشت که زنان می توانستند به آنجا بروند و مردی را انتخاب کنند که شوهر آنان باشد.

این مرکز، پنج طبقه داشت و هر چه که به طبقات بالاتر می رفتند خصوصیات مثبت مردان بیشتر میشد. اما اگر در طبقه ای دری را باز می کردند باید حتما آن مرد را انتخاب می کردند و اگر به طبقه ی بالاتر می رفتند دیگر اجازه ی برگشت نداشتند و هرکس فقط یک بار می توانست از این مرکز استفاده کند.

روزی دو دختر که با هم دوست بودند به این مرکز خرید رفتند تا شوهر مورد نظر خود را پیدا کنند.
در اولین طبقه، بر روی دری نوشته بود: “این مردان، شغل و بچه های دوست داشتنی دارند.”
دختری که تابلو را خوانده بود گفت: “خوب، بهتر از کار داشتن یا بچه نداشتن است ولی دوست دارم ببینیم بالاتری ها چگونه اند؟”

پس به طبقه ی بالایی رفتند…

در طبقه ی دوم نوشته بود: “این مردان، شغلی با حقوق زیاد، بچه های دوست داشتنی و چهره ی زیبا دارند.”

دختر گفت: “هوووومممم… طبقه بالاتر چه جوریه…؟”
طبقه ی سوم: “این مردان شغلی با حقوق زیاد، بچه های دوست داشتنی و چهره ی زیبا دارند و در کارهای خانه نیز به شما کمک می کنند.”

دختر: “وای…. چقدر وسوسه انگیر… ولی بریم بالاتر.” و دوباره رفتند…

طبقه ی چهارم: “این مردان شغلی با حقوق زیاد و بچه های دوست داشتنی دارند. دارای چهره ای زیبا هستند. همچنین در کارهای خانه نیز به شما کمک می کنند و اهداف عالی در زندگی دارند”
آن دو واقعا به وجد آمده بودند…
دختر: “وای چقدر خوب. پس چه چیزی ممکنه در طبقه ی آخر باشه؟”

پس به طبقه ی پنجم رفتند…

آنجا نوشته بود: “این طبقه فقط برای این است که ثابت کند زنان راضی شدنی نیستند! از این که به مرکز ما آمدید متشکریم و روز خوبی را برای شما آرزومندیم!”